Toekomstbeeld Amsterdam

Amsterdam moet zich opmaken voor nog hetere en drogere zomers, met tegen het einde van deze eeuw een verdubbeling van het aantal zomerse dagen en tien keer zoveel hoosbuien. Nieuwbouw moet voortaan voorbereid zijn op het opvangen van regenwater en 60 millimeter regen­water kunnen bergen.

Vooral in de stad, een ‘hitte-eiland’ dat warmte vasthoudt, doen de gevolgen van klimaatverandering zich voelen. Afgelopen zomer konden veel Amsterdammers de slaap al niet vatten tijdens de heetste week ooit in de stad. De zomer van 2018 was zelfs de warmste ooit gemeten.

Verdere opwarming van de aarde maakt het nog onaangenamer. Dat blijkt uit de Strategie Klimaatadaptatie die wethouder Laurens Ivens naar de gemeenteraad heeft gestuurd. ­Deze regio telt nu elk jaar zo’n 20 zomerse ­dagen waarop de temperatuur oploopt tot boven de 25 graden. In 2085 kunnen dat er wel 40 worden.

Tijdens de hittegolf vorig jaar hebben de stadsonderzoekers van AMS Institute temperaturen van boven de 38 graden gemeten. Uit ‘stresstests’ blijkt dat in 2050 het kwik kan oplopen tot 42 graden en tot ruim 43 graden in 2085. Slapen gaat dan zeker niet meevallen. In 2085 worden ’s nachts temperaturen van 26 graden verwacht – over ‘plaknachten’ gesproken.

Dat heeft effect op de gezondheid: ‘hittestress’ zorgt voor minder productiviteit op het werk en minder concentratie op school, maar ook voor meer beroertes, agressie, nierfalen en ademhalingsproblemen. Terugkijkend is de stad al duidelijk warmer geworden. Tussen 1980 en 2000 kende Amsterdam 7 hittegolven van in totaal 62 dagen. Tussen 2000 en 2020 waren er 12 hittegolven van samen 107 dagen.

Overstromingsrisico’s
Ook droogte, hevige neerslag en overstromingsrisico’s zijn gevolgen van klimaatverandering. Bij droogte gaat het bijvoorbeeld om de schade in de parken en het groen. Zo was de stad in 2018 bijna een half miljoen euro extra kwijt aan sproeiwater en toch moest er voor 1,4 miljoen euro aan dode planten en bomen worden vervangen. In totaal liepen de kosten van de droogte die zomer op tot 3,5 miljoen euro. Vaker voor­komende droogtes veroorzaken in de stad ook verzakkingen, rottende funderingen, inklinkend veen en ongezond zwemwater.

Op andere momenten leidt klimaatverandering juist tot wateroverlast. De overstromings­risico’s nemen toe, vooral in laaggelegen delen als de Watergraafsmeer en Westpoort, maar ook het snel groeiende aantal hoosbuien is een grote zorg. Nu al komen die twee tot vijf keer vaker voor dan in de jaren vijftig. Tot 2050 volgt nog eens een vervijfvoudiging, om rond het jaar 2085 zelfs uit te lopen op een vertienvoudiging ten opzichte van het huidige aantal stortregens.

Regenwater opvangen
Ivens wil de stad voorbereiden op zulke gevolgen van klimaatverandering. Daarvoor ruim de tijd nemen en voor elk bouwplan stilstaan bij hitte, droogte en wateroverlast, maakt ‘klimaatadaptatie’ makkelijker. Maar hij waarschuwt ook: als de stad niet wordt aangepast aan het veranderende klimaat, ‘zijn de risico’s voor de leefbaarheid en de economie van Amsterdam binnen afzienbare tijd niet te overzien’. Ivens: “Niets doen is geen optie.”

Nieuwbouw moet voortaan 60 millimeter regen­water kunnen bergen. Voorzorgsmaatregelen zitten ook in kleine dingen, zoals kunstgrasvelden die koeler blijven en groene daken die extra veel regenwater kunnen bergen.

Later dit jaar kunnen Amsterdammers gebruikmaken van een ‘tegelservice’. Omdat tuinen zonder stenen meer regenwater kunnen opvangen, komt de gemeente de stoeptegels thuis ophalen. Ook wil Ivens meer aandacht voor water en klimaat in het Amsterdamse onderwijs.

Op 22 oktober wordt in de stad de ‘Klimaataanpassingstop’ gehouden, waar het ook gaat over hitte, droogte en overstromingen.

19-02-2020Het Parool